Γιατί η ρετινόλη προκαλεί παρενέργειες;

Για να καταλάβουμε γιατί η ρετινόλη προκαλεί παρενέργειες όπως ερεθισμό, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε πώς λειτουργεί. Η ρετινόλη επιταχύνει τον κυτταρικό κύκλο ανανέωσης, δηλαδή ενθαρρύνει το δέρμα να αποβάλλει πιο γρήγορα τα παλιά κύτταρα και να τα αντικαταστήσει με νέα. Επίσης, διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου και επηρεάζει τον τρόπο που το δέρμα ρυθμίζει το σμήγμα, τη μελάγχρωση και τις φλεγμονές. Την ίδια ακριβώς δράση έχει και η ρετιναλδεΰδη.

Αν και αυτές οι αλλαγές είναι ευεργετικές μακροπρόθεσμα, μπορεί να είναι πολύ έντονες για το δέρμα αρχικά, ειδικά αν δεν έχει συνηθίσει τέτοιου είδους διέγερση. Το αποτέλεσμα είναι ερεθισμός, ξηρότητα και μερικές φορές σπυράκια. Αυτά είναι συχνά κατά τις πρώτες 2 έως 8 εβδομάδες χρήσης και ονομάζονται συχνά «retinol purge» (περίοδος καθαρισμού του δέρματος).

Συχνές παρενέργειες: Τι να περιμένετε

Αν και κάθε δέρμα αντιδρά διαφορετικά, οι περισσότεροι νέοι χρήστες ρετινόλης θα αντιμετωπίσουν τουλάχιστον μία από τις παρακάτω παρενέργειες.

1. Ξηρότητα και ξεφλούδισμα

Η ξηρότητα και το ξεφλούδισμα μετά την πρώτη επαφή με τη ρετινόλη είναι οι πιο συνηθισμένες παρενέργειες. Το δέρμα χάνει υγρασία καθώς αποβάλλει γρηγορότερα τα νεκρά κύτταρα, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται ξηρότητα και ξεφλούδισμα.

2. Ερυθρότητα και ερεθισμός

Το δέρμα μπορεί επίσης να εμφανίσει ερυθρότητα, θερμότητα ή τσούξιμο. Αυτά τα συμπτώματα είναι συχνά προσωρινά και υποχωρούν με τη σωστή φροντίδα του δέρματος και τη χρήση καταπραϋντικών προϊόντων και συστατικών.

3. Κνησμός ή ευαισθησία

Μπορεί να νιώσετε φαγούρα ή ευαισθησία, ειδικά σε περιοχές με λεπτότερο δέρμα όπως γύρω από τη μύτη, το στόμα ή τα μάτια.

4. Σπυράκια (retinol purge)

Η ρετινόλη μπορεί να προκαλέσει έξαρση στην ακμή αρχικά, καθώς φέρνει στην επιφάνεια κάθε ακαθαρσία που υπήρχε βαθιά μέσα στους πόρους. Αυτή η φάση είναι προσωρινή και συνήθως υποχωρεί μέσα σε 4–6 εβδομάδες.

5. Αυξημένη φωτοευαισθησία

Το δέρμα γίνεται πιο ευαίσθητο στον ήλιο. Χωρίς αντηλιακή προστασία, αυξάνεται ο κίνδυνος εγκαυμάτων ή υπερμελάγχρωσης.

Λιγότερο συχνές (αλλά πιθανές) παρενέργειες

Μερικοί χρήστες ενδέχεται να παρουσιάσουν πιο ασυνήθιστες αντιδράσεις, κυρίως αν η χρήση είναι υπερβολική ή αν συνδυαστεί με άλλα επιθετικά συστατικά.

1. Δερματίτιδα εξ επαφής η οποία εκδηλώνεται με έντονη φλεγμονή, τσούξιμο, ή ακόμα και πρήξιμο. Συμβαίνει συνήθως όταν το δέρμα είναι ήδη ευάλωτο ή εάν υπάρχει αλλεργία σε κάποιο συστατικό της σύνθεσης του προϊόντος ρετινόλης που εφαρμόστηκε.
2. Εξάρσεις εκζέματος, αφού άτομα με ιστορικό εκζέματος μπορεί να δουν επιδείνωση της ξηρότητας ή των φλεγμονών. Ίσως χρειαστεί η χρήση πιο ήπιων ρετινοειδών ή πιο αραιή εφαρμογή.
3. Υπερβολικό ξεφλούδισμα ή σκάσιμο του δέρματος αν η ρετινόλη είναι πολύ ισχυρή ή εφαρμόζεται πολύ συχνά. Σε αυτή την περίπτωση το δέρμα μπορεί να ξεφλουδίσει υπερβολικά ή να «σκάσει»—ειδικά γύρω από το στόμα ή τα ρουθούνια.

Πόσο διαρκούν οι παρενέργειες;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι παρενέργειες ξεκινούν εντός των πρώτων λίγων ημερών έως δύο εβδομάδων και μειώνονται σταδιακά μέσα σε 4 έως 8 εβδομάδες.

Αυτή η περίοδος προσαρμογής είναι γνωστή ως φάση ρετινοποίησης. Αν και πολλοί νιώθουν την παρόρμηση να σταματήσουν, οι δερματολόγοι συστήνουν να συνεχίσετε με προσοχή, ενυδάτωση και μείωση της συχνότητας αν χρειαστεί.

Αν τα συμπτώματα επιμείνουν για περισσότερο από 8–12 εβδομάδες, ή γίνονται χειρότερα, ίσως χρειάζεται να επανεξετάσετε τη φόρμουλα ή να ζητήσετε ιατρική συμβουλή.

Πώς να χρησιμοποιήσετε σωστά τη ρετινόλη ελαχιστοποιώντας τις παρενέργειες

Τα καλά νέα είναι πως οι περισσότερες παρενέργειες είναι διαχειρίσιμες. Με τη σωστή προσέγγιση, μπορείτε να απολαύσετε τα οφέλη του συστατικού αυτού χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις. Πάμε όμως τώρα στο ερώτημα του ενός εκατομμυρίου: Η ρετινόλη πώς χρησιμοποιείται;

1. Ξεκινήστε σιγά σιγά με χαμηλή περιεκτικότητα του συστατικού

Χρησιμοποιήστε ένα χαμηλό ποσοστό περιεκτικότητας ρετινόλης (όπως 0.25%) μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Αυξήστε τη συχνότητα εφαρμογής σταδιακά.

2. Χρησιμοποιήστε τη μέθοδο «σάντουιτς»

Εφαρμόστε μια μικρή στρώση ενυδατικής κρέμας πριν και μετά τη ρετινόλη για να μειώσετε τις παρενέργειες.

3. Εφαρμόστε τη ρετινόλη σε στεγνό δέρμα

Περιμένετε αρκετά λεπτά ώστε να στεγνώσει καλά το πρόσωπό σας μετά τον καθαρισμό. Το νωπό δέρμα απορροφά περισσότερη ρετινόλη, αυξάνοντας τον κίνδυνο ερεθισμού.

4. Ενυδάτωση, ενυδάτωση, ενυδάτωση και πάλι ενυδάτωση

Χρησιμοποιήστε ενυδατικές κρέμες με κηραμίδια, υαλουρονικό οξύ, ή πανθενόλη για να ενισχύσετε το επιδερμιδικό φραγμό (skin barrier).

5. Αντηλιακή προστασία καθημερινά

Η χρήση ρετινόλης χωρίς αντηλιακό μπορεί να οδηγήσει σε φωτοευαισθησία και σχηματισμό σκούρων κηλίδων στην επιδερμίδα, δηλαδή να έχει τα ακριβώς αντίθετα οφέλη. Χρησιμοποιείτε αντηλιακό με SPF 30 ή υψηλότερο κάθε πρωί.

Πότε να διακόψετε τη χρήση του συστατικού ή να αναζητήσετε βοήθεια

Παρόλο που ο ήπιος ερεθισμός είναι φυσιολογικός, υπάρχουν περιπτώσεις όπου χρειάζεται προσοχή. Διακόψτε τη χρήση και ζητήστε ιατρική συμβουλή αν:

• Η κοκκινίλα, το κάψιμο ή το τσούξιμο επιμένουν παρά τη χρήση ενυδατικών και καταπραϋντικών προϊόντων
• Εμφανιστεί πρήξιμο, φουσκάλες ή εξανθήματα
• Το δέρμα γίνει σκασμένο, αιμορραγεί ή πονάει
• Η ακμή επιδεινώνεται και δεν υποχωρεί μέσα σε 6–8 εβδομάδες.

Ίσως χρειαστεί να δοκιμάσετε μία πιο ήπια μορφή ρετινοειδούς ή εναλλακτικά συστατικά όπως η bakuchiol, που προσφέρει παρόμοια αποτελέσματα χωρίς ερεθισμό.

Το θετικό με τη ρετινόλη είναι πως οι παρενέργειες είναι συνήθως προσωρινές

Μπορεί η αρχή με τη ρετινόλη να είναι δύσκολη, αλλά οι περισσότερες παρενέργειες υποχωρούν με τον χρόνο. Μόλις το δέρμα σας προσαρμοστεί, τα δυσάρεστα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν και η επιδερμίδα αρχίζει να βελτιώνεται προοδευτικά.

Γενικά, η ρετινόλη είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά συστατικά στον τομέα της περιποίησης του δέρματος. Οι παρενέργειές της σίγουρα υπάρχουν και προκαλούν ανησυχία, αλλά συνήθως αποτελούν απλώς σημάδι ότι το προϊόν κάνει δουλίτσα. Το όφελος που προσφέρει η ρετινόλη στο δέρμα υπερερεί σε σχέση με οποιεσδήποτε παρενέργειες. Εάν δώσετε στο δέρμα σας το χρόνο και τη φροντίδα που χρειάζεται εφαρμόζοντας τα κατάλληλα beauty tips, σίγουρα θα απολαύσετε τα εκπληκτικά αποτελέσματα που μπορεί να προσφέρει η ρετινόλη!