Τι είναι το μέλασμα;

Το μέλασμα, γνωστό και ως χλόασμα, είναι μια επίκτητη δερματοπάθεια που εκδηλώνεται με συμμετρική κηλιδώδη υπερμελάγχρωση του προσώπου. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αντιληπτό με τη μορφή καφέ ή γκριζοκαφέ κηλίδων, κυρίως στο πρόσωπο. Η ονομασία του προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «μέλας», που σημαίνει μαύρος. Αυτές οι σκουρόχρωμες περιοχές μοιάζουν συχνά με φακίδες ή σκιές στο δέρμα έχουν την τάση να εμφανίζονται συμμετρικά – ό,τι υπάρχει στο ένα μάγουλο, συχνά εμφανίζεται και στο άλλο. Δεν πονάει, δεν προκαλεί φαγούρα, αλλά μπορεί να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση και τη σχέση που έχουμε με τον καθρέφτη μας.

Παρόλο που η εικόνα του μελάσματος μπορεί να είναι ενοχλητική αισθητικά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν είναι καρκινογόνο ούτε επικίνδυνο για την υγεία. Η διάγνωση γίνεται από δερματολόγο, ο οποίος μπορεί να εκτιμήσει το είδος και το βάθος της μελάγχρωσης με ειδικά εργαλεία όπως η λυχνία φθορισμού, ώστε να καθορίσει την καταλληλότερη θεραπεία.

Μορφές του μελάσματος

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι μελάσματος, ανάλογα με την περιοχή εντοπισμού του. Η κεντροπροσωπική μορφή είναι η πιο συχνή και εντοπίζεται στο κέντρο του προσώπου: στο μέτωπο, τη μύτη, τις παρειές (μάγουλα), το άνω χείλος και το πηγούνι.

Η παρειακή μορφή από την άλλη πλευρά αφορά αποκλειστικά τη ρινική περιοχή και τα μάγουλα, ενώ η κάτω γναθιαία μορφή περιορίζεται στην περιοχή της κάτω γνάθου. Η σωστή αναγνώριση της μορφής είναι καθοριστική για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Ποιοι είναι οι «ένοχοι» για την εμφάνιση του μελάσματος;

Το μελάσμα δεν εμφανίζεται… έτσι απλά. Είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων που λειτουργούν συνεργικά και εν τέλει ωθούν τα μελανοκύτταρα (τα κύτταρα που παράγουν μελανίνη) να δουλεύουν υπερωρίες. Αν και οι επιστήμονες ακόμα προσπαθούν να ξετυλίξουν το πλήρες μυστήριο, υπάρχουν αρκετοί λόγοι που φαίνεται να “ξυπνούν” αυτή την κατάσταση στο δέρμα μας.

Πρώτος και κύριος ένοχος; Ο ήλιος. Η πολύωρη έκθεση στον ήλιο, ειδικά χωρίς αντηλιακή προστασία, είναι από τους πιο βασικούς παράγοντες εμφάνισης μελάσματος. Οι ακτίνες UV ενεργοποιούν την παραγωγή μελανίνης, δημιουργώντας αυτές τις χαρακτηριστικές σκούρες περιοχές. Και όχι, δεν χρειάζεται απαραίτητα να έχετε ψηθεί συνειδητά στον ήλιο ή σε ένα κρεβάτι σολάριουμ  – ακόμα και το φως που περνάει από το τζάμι ή μια απλή βόλτα στην πόλη μπορεί να είναι αρκετή.

Έπειτα έρχονται οι ορμόνες, με τις διακυμάνσεις τους να παίζουν μεγάλο ρόλο. Η εγκυμοσύνη είναι η πιο χαρακτηριστική περίοδος που μπορεί να εμφανιστεί το μέλασμα – γι’ αυτό άλλωστε αποκαλείται και «μάσκα της εγκυμοσύνης». Κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο, οι ορμόνες αυξάνονται σημαντικά, επηρεάζοντας τη μελανινογένεση. Επίσης, γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά ή υποβάλλονται σε ορμονική θεραπεία κατά την εμμηνόπαυση είναι πιο ευάλωτες στην εμφάνιση αυτών των δυσχρωμιών.

Και μην ξεχνάμε τη γενετική προδιάθεση. Αν η μαμά σας ή η γιαγιά σας είχε μέλασμα, οι πιθανότητες λένε πως ίσως το παρατηρήσετε κι εσείς στον καθρέφτη κάποια στιγμή. Είναι μια από εκείνες τις “κληρονομιές” που δεν ζητήσαμε, αλλά πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε.

Αξίζει να αναφερθεί και η έλλειψη θρεπτικών συστατικών, όπως ο σίδηρος, το μαγνήσιο ή η βιταμίνη C. Όταν ο οργανισμός δεν είναι επαρκώς “θωρακισμένος”, το δέρμα μπορεί να αντιδράσει με ευαισθησία και να γίνει πιο ευάλωτο σε δυσχρωμίες και πανάδες.

Επίσης, δεν βοηθάει καθόλου η χρήση καλλυντικών με ερεθιστικά συστατικά, όπως ορισμένα οξέα ή συγκεκριμένα συντηρητικά. Μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονές ή αντιδράσεις που οδηγούν σε μελαγχρωματικές βλάβες – ειδικά αν δε δίνεται έμφαση στην αντηλιακή προστασία μετά την εφαρμογή τους. Το ίδιο ισχύει και για επεμβατικές θεραπείες, όπως τα χημικά peelings, όταν γίνονται χωρίς την απαραίτητη φροντίδα μετά τη συνεδρία.

Τέλος, μικρά αλλά σημαντικά γεγονότα όπως το άγχος, η αφυδάτωση του δέρματος, και διάφοροι φαρμακευτικοί ή αλλεργιογόνοι παράγοντες μπορούν επίσης να συμβάλουν στην εμφάνιση ή επιδείνωση του μελάσματος.

Η προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι θεμελιώδης. Συνιστάται η χρήση αντιηλιακού με SPF 30 ή υψηλότερο καθημερινά, ανεξαρτήτως εποχής. Καπέλο με φαρδύ γείσο, γυαλιά ηλίου και αποφυγή έκθεσης στον ήλιο το μεσημέρι είναι επίσης απαραίτητα μέτρα.

Μπορεί να αντιμετωπιστεί; Φυσικά! Αρκεί να γνωρίζετε πώς

Πριν μιλήσουμε για προϊόντα και θεραπείες, ας ξεκινήσουμε με κάτι βασικό: η πρόληψη είναι το Α και το Ω. Αν δεν φοράτε αντηλιακό κάθε μέρα (ναι, και τον χειμώνα), το μέλασμα δύσκολα θα βελτιωθεί. Η προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία είναι το θεμέλιο κάθε επιτυχημένης αντιμετώπισης.

Όσον αφορά τη θεραπεία, υπάρχουν πολλές επιλογές – και η κάθε μία έχει τον ρόλο της:

• Τοπικά προϊόντα: Κρέμες και οροί με συστατικά όπως υδροκινόνη, αζελαϊκό οξύ, κοζικό οξύ, βιταμίνη C, ρετινοειδή (ρετινόλη, ρετιναλδεΰδη και άλλα) και νιασιναμίδη μπορούν να βοηθήσουν στην αποχρωματισμό των κηλίδων. Πολλά από αυτά κυκλοφορούν σε συνταγογραφούμενα προϊόντα ή και σε ήπιες over-the-counter εκδοχές.
• Χημικά peelings: Αν πραγματοποιούνται σωστά και με προσοχή από ειδικό, τα χημικά peelings μπορούν να αφαιρέσουν τα εξωτερικά στρώματα της επιδερμίδας και να βελτιώσουν σημαντικά την εικόνα της.
• Fractional laser: Πρόκειται για μια σύγχρονη, στοχευμένη θεραπεία που φτάνει σε βάθος χωρίς να καταστρέφει το επιφανειακό στρώμα του δέρματος. Έχει δείξει πολύ καλά αποτελέσματα, ειδικά σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.

Όμως, ακόμα και με την καλύτερη θεραπεία στον κόσμο, το μέλασμα μπορεί να επιστρέψει. Γι’ αυτό η διατήρηση των αποτελεσμάτων έχει εξίσου μεγάλη σημασία. Μείνετε συνεπείς με την καθημερινή σας ρουτίνα, αποφύγετε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, χρησιμοποιήστε τα κατάλληλα προϊόντα και μην παραμελείτε την ενυδάτωση.

Γενικά, το μέλασμα δεν είναι κάτι που πρέπει να σας τρομάζει – ούτε κάτι που σας καθορίζει. Είναι μια δερματοπάθεια που χρειάζεται φροντίδα, γνώση και υπομονή. Με τη σωστή προσέγγιση και τα κατάλληλα beauty tips, μπορείτε να μειώσετε τις κηλίδες, να επαναφέρετε την ομοιομορφία στην επιδερμίδα σας και –κυρίως– να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας.

Γιατί η πραγματική ομορφιά ξεκινάει από μέσα μας. Το δέρμα μας αξίζει να του φερόμαστε με καλοσύνη, φροντίδα και λίγο (ή πολύ!) αντηλιακό κάθε μέρα. You got this!